Šta je DAB radio

Šta je DAB radio? DAB ili Digital Audio Broadcasting je digitalna radiodifuzna tehnologija za radio programe, koja postepeno zamjenjuje tradicionalni analogni FM radio širom Evrope, uključujući Sloveniju.

Ova moderna tehnologija nudi slušaocima brojne prednosti, od boljeg kvaliteta zvuka preko većeg izbora programa do dodatnih funkcija, koje analogni radio jednostavno ne može ponuditi.

Kako funkcioniše DAB radio

DAB radio funkcioniše na potpuno drugačiji način od klasičnih UKV prijemnika. Umjesto prijema analognih signala, koji su podložni smetnjama i šumu, DAB radio prima digitalne signale.

Ovi signali se grupišu u takozvane multiplekse, koji mogu sadržavati više radio stanica istovremeno. Digitalni prenos omogućava da signal ostane čist i nepromijenjen dok ne dostigne određenu minimalnu jačinu.

Kod klasičnog UKV prijemnika, kvalitet zvuka se postepeno pogoršava sa udaljenošću od predajnika, dok kod DAB radija kvalitet ostaje isti sve dok signal ne postane previše slab za prijem. To znači da nema postepenog prelaska na šum, već signal ili radi ili ne radi – fenomen koji stručnjaci nazivaju „Cliff-efektom“ ili efektom litice.

DAB radio tehnologija koristi MPEG audio kompresiju, slično kao kod MP3 datoteka, što omogućava kompresiju više programa u isti frekventni opseg. Ovo je jedna od glavnih prednosti, jer omogućava znatno veći izbor programa u istom frekventnom spektru.

Šta je DAB radio u praksi? Radi se o uređaju koji može primati i digitalne i (u većini slučajeva) analogne radio signale, što osigurava prelazni period dok digitalno emitovanje u potpunosti ne zamijeni analogno.

Prednosti DAB radija za slušaoce

DAB radio nudi brojne prednosti koje značajno poboljšavaju iskustvo slušanja. Prva i najočiglednija je kvalitet zvuka.

Digitalni signal omogućava jasniji zvuk bez šuma, pucketanja i smetnji koje se često javljaju kod FM prijema, posebno u urbanim područjima ili u pokretu.

Još jedna važna prednost je veći izbor programa. Budući da DAB tehnologija omogućava prenos više programa na istoj frekvenciji, slušaoci imaju pristup širem spektru radio stanica.

U Sloveniji je trenutno dostupno preko 20 DAB programa, dok u zemljama sa razvijenijom DAB infrastrukturom, poput Ujedinjenog Kraljevstva, taj broj dostiže čak preko 50 nacionalnih programa.

DAB radio takođe omogućava prikaz dodatnih informacija na ekranu prijemnika. To uključuje naziv radio stanice, naslov pjesme, ime izvođača, vijesti, vremenske informacije, pa čak i saobraćajne izvještaje. Ova funkcija je posebno popularna kod vozača koji brzo mogu vidjeti koju pjesmu trenutno slušaju, bez čekanja na najavu voditelja.

Jednostavnost upotrebe je još jedna prednost koju cijene stariji korisnici. Umjesto traženja frekvencija, radio stanice na DAB prijemnicima se obično prikazuju po imenu, što omogućava jednostavan odabir željene stanice.

Više nije potrebno pamtiti frekvencije ili ponovo tražiti stanice tokom vožnje.

Razvoj DAB tehnologije u Sloveniji

Slovenija je počela sa uvođenjem DAB radija nešto kasnije nego neke druge evropske zemlje. Prvi DAB testni predajnik počeo je sa radom 2016. godine, kada je Radiotelevizija Slovenija (RTV SLO) uspostavila prvu mrežu.

Od tada je pokrivenost postepeno proširivana, i danas DAB signal pokriva veliki dio slovenačke teritorije, posebno urbane centre i glavne saobraćajnice.

Trenutno je u Sloveniji u funkciji nacionalni multipleks, kojim upravlja RTV Slovenija i obuhvata javne programe, kao i neke komercijalne radio stanice. Među programima dostupnim putem DAB mreže su Radio Slovenija (Prvi, Val 202, Ars), Radio SI, Radio Koper, Radio Maribor, kao i druge regionalne i komercijalne radio stanice.

Pokrivenost DAB signala u Sloveniji se dodatno poboljšava dodavanjem novih predajnika. Cilj je postići sličnu pokrivenost kao postojeća FM mreža, prije nego što se razmotri postepeno gašenje analognog emitovanja. Prema planovima, DAB signal bi do 2025. godine trebao pokriti više od 95% slovenačke populacije.

Zanimljivo je, Slovenija prati evropske trendove, gdje nekoliko zemalja već planira postepeno gašenje FM emitovanja. Norveška je bila prva zemlja koja je 2017. godine započela postepeno gašenje nacionalnih FM predajnika, dok su Švicarska, Danska i Ujedinjeno Kraljevstvo najavile slične planove za narednu deceniju.

Šta vam je potrebno za prijem DAB radija

Za prijem DAB radija potreban vam je odgovarajući prijemnik koji podržava digitalni radio. Ovi prijemnici su danas dostupni u različitim oblicima i cjenovnim razredima.

Najjednostavniji modeli počinju od oko 30 eura, dok napredniji modeli sa dodatnim funkcijama kao što su Bluetooth povezivost, internet radio ili streaming muzike mogu koštati nekoliko stotina eura.

Većina modernih DAB prijemnika podržava i tradicionalni UKV prijem (FM), što omogućava slušanje svih dostupnih programa. Ovo je posebno važno u područjima gdje DAB pokrivenost još nije potpuna, ili za stanice koje još nisu prešle na digitalni radio.

Šta je DAB radio u automobilu? Od 2021. godine svi novi automobili koji se prodaju u Evropskoj uniji, uključujući Sloveniju, moraju imati ugrađen DAB prijemnik. Ovo je važan korak ka digitalizaciji radio prijema, budući da se veliki dio slušanja radija odvija tokom vožnje. Ako imate stariji automobil, DAB funkcionalnost možete dodati kupovinom posebnog adaptera koji se povezuje na postojeći auto radio.

Prilikom kupovine DAB prijemnika važno je provjeriti da li podržava i napredniji DAB+ standard, koji koristi efikasniju audio kompresiju i omogućava bolji kvalitet zvuka pri nižim brzinama prijenosa podataka. Većina modernih prijemnika podržava oba standarda, ali kod starijih modela vrijedi to provjeriti.

Budućnost radijskog emitovanja

DAB radio predstavlja važan korak u evoluciji radijskog emitovanja, dok internet radio i razne platforme za audio striming, poput podkasta i muzičkih servisa, takođe menjaju način na koji slušamo audio sadržaje.

DAB radio ima značajne prednosti u odnosu na internet radio, posebno kod mobilne upotrebe, jer ne troši mobilne podatke, funkcioniše i u područjima bez internet veze i ne opterećuje mobilne mreže. Takođe je ključno u kriznim situacijama, kada internet veze mogu da otkažu.

Stručnjaci predviđaju da će DAB radio u narednoj deceniji postati dominantan oblik radijskog emitovanja u Evropi, uključujući Sloveniju. Evropska unija aktivno promoviše prelazak na digitalno emitovanje, jer to omogućava efikasnije korišćenje frekventnog spektra, koji je ograničen prirodni resurs.

Za slušaoce to znači da će u narednim godinama biti smisleno razmisliti o kupovini DAB prijemnika, ukoliko ga još nemaju. Iako se FM emitovanje u Sloveniji još neko vreme neće isključiti, ponuda programa i sadržaja na DAB platformi će se povećavati, što znači da će slušaoci bez odgovarajuće opreme propustiti deo radijske ponude.

Šta je DAB radio pokazao u zemljama gde je već dobro uspostavljen? Pre svega, da digitalizacija ne znači kraj radija kao medija, već njegovu transformaciju i prilagođavanje digitalnim navikama publike.

Radio ostaje jedan od najpristupačnijih i najdemokratskijih medija, a DAB tehnologija mu omogućava da zadrži svoju relevantnost u digitalnom dobu.